Korkuyorsak sebebi var


“Popüler Kült” kitabı, popüler kültürün ilham aldığı, beslendiği ve oluşturduğu korkuları kitaplara, filmlere, gerçek olaylara atıf yaparak çözümlüyor.

Küreselleşen dünyada gündelik hayatın belirleyici ideolojisi popüler kültürdür. Halk beğenilerinden etkilenmekle birlikte halk tarafından oluşturulmayan popüler kültür, ideolojik bir tüketim kültürü olarak bugün bütün insanlığı ifsat ediyor. Hayatımızı biçimlendirirken gerçeği yozlaştırıyor, çarpıtıyor ve makyajlıyor. En güzel sahneyi, en güzel anı, en kalıcı imajı yaratmak için hiçbir kural tanımıyor. Alışkanlıklarımızı belirliyor, isteklerimizi sıralıyor, kısaca bize rol model oluyor.

En iyi manipülasyon aracı ‘korku’

Popüler kültürün en sevdiği konulardan birisi de insanoğlunun kadim bir alışkanlığı olan korkudur.  İnsanlar arasında usulca yayılan, mite dönüşen ve topluluğa mal olan korkular; büyük ölçüde bilinmeyene, anlaşılmayana duyulsa da yoktan da var edilebilir. İnsanların dini ve toplumsal inançları, davranış biçimleri korkularını besliyor. Korku ve korkutma bu sebeplerle gelmiş geçmiş en iyi manipülasyon araçlarından birisidir. Tam bu noktada yıllardır üretilen popüler kültürün korku dünyası ile karşılaşıyoruz:

Zombiler, vampirler, yamyamlar, cadılar, cinler, hayaletler, şeytanlar, iblisler, kurt adamlar, seri katiller, satanistler, deliler, çılgınlar, anti-kahramanlar, lanetli teknolojiler, uzaylılar (UFO’lar), canavar hayvanlar; katil arılar, köpek balıkları, piranalar, balinalar, dev karıncalar, çıldırmış örümcekler, pitonlar, sinekler bile insan uygarlığını tehdit edebilir; popüler kültür bize böyle söylüyor. 

Dünyaya korkuyu İngilizler yaydı

Modern anlamıyla korku külliyatının doğuşu Victorya dönemi İngiltere’sine dayanır. İngiltere’nin bilimde parladığı yıllarda özellikle bol metaforlu gotik edebiyat altın çağını yaşıyordu. Edebiyat da bu yeni ilgi alanından ilham alıyor ve yüzyılların korku kültlerini bilimle yoğurup yepyeni bir tarz yaratıyordu. Yıllar içinde sayısız kez romanlara konu olan ve sinemaya uyarlanan bu türün oluşmasına kraliyet ailesinin işlediği bir cinayetin neden olduğu söyleniyor. Kraliçenin oğlu, sokak kadınlarından biri ile birlikte olur ve kadın hamile kalır. Oluşabilecek skandalları önlemek için harekete geçen aile, kadını ortadan kaldırma kararı alır. Ancak bunun sıradan bir suç gibi görünmesi gerekir. Bu iş için kraliyet ailesinin doktorlarından Karındeşen Jack görevlendirilir. Popüler kültürün tanıdığı ilk seri katil olan Jack, görevini yerine getirir ve bir dizi cinayetten sonra ortadan kaybolur. Sayısız çizgi romana, hikâyeye konu olan, televizyonda korku şovlarına ilham veren Karındeşen Jack hakkında bugün 110 farklı film ve dizi bulunuyor ve bu seri hâlâ popüler kültürü beslemeye devam ediyor.

Gençleri sömüren filmler

70’lerden beri tüm dünya gençlerini sömüren seri katil filmleri, 80’lerden itibaren kaynağını kötü adamlardan alan anti kahraman kültü patlama yapıyor. Şiddet meşrulaştırılıyor. Küfür eden, sigara içen, silah kullanan ve sistemden nefret eden anti kahramanlar sayesinde son yüzyılda Amerikan şirketleri milyonlarca silah satıyor. 2010’larda gençleri sinemaya çekmek için korku filmleri ve romantik komedilerin yanı sıra bir tür daha dolaşıma sokuldu: gençlik distopyası. Açlık Oyunları ile başlayan bu tür, günümüz gençlerinin en sevdiği filmler arasında.

Korku sineması ve popüler kültür üzerine kılavuz olarak okunabilecek “Popüler Kült” kitabı, popüler kültürün ilham aldığı, beslendiği ve oluşturduğu korkuları kitaplara, filmlere, gerçek olaylara atıf yaparak çözümlüyor. Popüler kültüre yem olmak istemeyenlere ısrarla tavsiye edilir.

Popüler Kült, Ezgi Aksoy, Karakarga Yayınları, 218 Sayfa, Aralık 2016

Okur Dergisi